වප් පොහොය දිනයේ වැදගත් සිදුවීම් මේ අයුරිනි පෙලගැස්විය හැකිය.
01. මාතෘ දිව්‍යරාජයන්ට අභිධර්මය දේශනාව සිදුකර සෝවාන් ඵලය ලබාදී සංකස්සපුරයෙන් මනුලොවට වඩිමින් දේවාවරෝහණ පූජාව සිදුකල පූජනීය පොහොය අදයි.
02 අගසව් දෙනම අතරින් දකුණත්සව් ලෙසින් වැඩසසිටි බුද්ධ ප්‍රඥාවට පමණක් දෙවෙනි වූ සැරියුත් මහ රහතන් වහන්සේ මහා ප්‍රඥාලාභීන් අතරින් අගතැන්පත් තනතුරට පත් වූයේ අදවන් උතුම් වප් පොහෝ දිනකයි.
03. කල්ප පක්ෂයක් මතුයෙහි බුදුවන මෛත්‍රිය බෝසතාණන් වහන්සේ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයෙහි පැවිදි බවට පත් වීම සිදු වූ උතුම් පෝ දිනය අදයි.
04. අනුලාදේවිය ඇතුලූ කුල කතුන් පැවිදිබිිමට ඇතුලත් කිරීමට සංඝමිත්තා තෙරණිය ඇතුලූ භික්ෂුණී සංඝයා සමග ශ්‍රීමහා බෝධීන් වහන්සේ වැඩමවීමට දූත පිරිසක් දෙවනපෑතිස් නිරිදු විසින් දඹදිවට පිටත්කර හැරීම සිදුවූයේ අදවන්ු පොය දිනයකයි.
05. ථූපාරාමයේදී සිදුකල විනය සංඝායනාව සිදුවූයේ අදවන් පුර පෝය දවසකයි
06. ජයශ්‍රී මහා බෝධි අංකුරය මහබෝධියෙන් ගැලවී රන් කටාරමක පිහිටියේ අදවන් දවසකයි.
07. වස් පවාරණය සිදුවන්නේ අදවන් පුර පෝය දවසකයි.
මේ පූජනීය වප් මාසයයි. වප් මාසය පූජනීය වන්නට මෙවන් හේතු රාශියකි. ඒවා විස්තර වශයෙන් සොයා බැලීමට පෙර වප් යන්නෙහි තේරුම මදක් සලකා බලමු.
වප් යනු වැපිරීමයි. ඒ අනුව වප් යනු වපුරා කපා පාගා භුක්ති විදින සමයයි. සිංහල බෞද්ධයන් වැඩි වශයෙන් සිදුකරන්නේ ගොවි තැනයි. වැපිරීම, මෙන්ම අස්ුවැන්න යන වචනයද ගොවියන්ට බලාපොරොත්තු ඇති කරන වචන දෙකකි. එතරම්ම ඒ වචන වැදගත්ය. ගොවියන් මැදින් මහ කන්නයේදී නෙලා ගැනීම සදහා තමන්ගේ අගනාම බීජය වන වී යලකන්නයේදී වපුරන්නේ වප් මාසයෙද්දීය. වැපිරීම දෙයාකාරය. එය භෞතික වැපිරීම මෙන්ම ආධ්‍යාත්මික වැපිරීම ලෙසින් හැදින්විය හැකිය. ඒ නිසා මනුලොව නිර්වාණ කුසුම පීදීම වෙනුවෙන් ධර්මයේ බිජුවට වැපිරූ ශ්‍රේෂ්ඨ ගොවි රජාණන්ගේ පන්සාලිස් වසක අසිරියේ වැදගත් සිදුවීම් ගැන කියැවෙන වප් පොහොය වර්ණනාව මෙසේ දිගහරිමි.
මහා මායා දේවිය සිදුහත් පුතුගේ උපතින් දින හතකින් කලූරිය කලාය. එතුමිය මාතෘ දිව්‍යරාජයා ලෙසින් තව්තිසා දෙව්ලොව උපත ලැබුවේය. බුදුපියාණන් වහන්නේ මවුගැණ සැලකීමක් ලෙසින් බුදුබවින් සත්වන වස්කාලය තව්තිසා දෙව්ලොව ගතකල සේක.
අන්‍ය තීර්තකයන් දමනය කිරීමට ගන්ධබ්බ අඹරුක මුල ප්‍රාතිහාර්ය පෑ සම්බුදු සමිදාණෝ එක්වරම අතුරුදන් විය. රුස්වූ පිරිස ඒ පිලිබද සැරියුත් හිමියන්ගෙන් විමසුවද උන්වහන්සේ අනුරුද්ධ තෙරනුවන්ගේ ගුණ ප්‍රකට කිරීමට එය උන්වහන්සේගෙන් ආසා දැනගන්නා ලෙස දැන්වූහ. තව්තිසා දෙව්ලොව වැඩි බව දැන ආපසු තුන් මසකින් වඩිනාබව දැනගත් ් වැසියෝ එහි කදවුරු බැදගත්හ. එහිදී චුල්ල අනාතපිණ්ඩිකස්ස සියටු තුමා පිරිසට දානමානදිය ලබා දුන්හ.
බුදුහිමියන් අභිධර්ම දේශනාව මාස තුනක් තිස්සේ සිය මෑණියන්ට දේශනා කල. එයද අපූරු කථාවකි. සෑම දිනකම පිණ්ඩපාත වේලාව පැමිණෙන තුරු ධර්ම දේශනාව සිදුකරන බුදුරජාණන් වහන්සේ නියමිත වේලාව පැමිණිවිට කිසිවෙකුට නොදැනෙන පරිදි විශ්මිත බුදුරුවක් මවා දහම් දෙසීමට සලස්වා පි`ඩු පිණිස හිමාලයට වැඩ එතැනින් උතුරුකුරු දිවයිනට වැඩම කරති. ඉන් පසු අනවතප්ත විල අසලට පැමින පැන් සණහා දානය වළදා පහස නිවාගන්නා සේක.
ඒ කාලය තුල බුදුමියන්ට වත් පිලිවෙත් කරන්නෙ සැරියුත් හිමියන් විසිනි. දන් වලදා අවසානයේ දෙවියන්ට කල අභිධර්ම දේශනාව සැරියුත් හිමියන්ට උගන්වා යලි දෙව්ලොව වඩිති. විශ්මිත බුදුරුව අතුරුදන් කොට උන්වහන්සේ එහි අසුන් ගනිති. මේ අතුරුදන් වීම හා යලි වැඩමවීම අතර වෙනස දක්නට ලැඛෙන්නේ මහා ඍද්ධිමත් දෙවියන් හට පමණි. එතරම් සියුම්ව එය සිදුවන බව සදහන්ය. වප් පුර පසලොස්වක පෝ දින බුදුහිමියන් සංකස්ස පුරයේදී දෙව්ලොව හා මනුලොව එකිනෙකට පෙනෙන ලෙස විවර කරමින් දෙව් බඹු සුර නර සාදුකාර මද්‍යයේ රන් හිණිමගකන් පොළවට වැඩිසේක. එය දේවාවරෝහණ පූජාව ලෙස හැදින්වේ. මේ අසිරිමත් පෙළහර එක් බුද්ධෝපාද කාලයකදි දැකගත හැක්කේ එක්වරක් පමණි.
දේවාවරෝහණ අවස්ථාවේදී දුෂ්කර ප්‍රශ්න කිහිපයක් විමසා ඒවාට නිසි පිළිතුරු ලබාදුන් අවස්ථාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සැරියුත් හිමියන් ප්‍රඥාවන්තයින් අතර අකනතුරට පත්කරවා වාදාල සේක.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මේ දේවාවරෝහණ පූජාව දුටු සවිිශේෂී පුද්ගලයෙක් විිය. හේ සංකස්ස පුරයේ මහා සාලනම් බ්‍රාහ්මණ කුලයේ සිරිවර්ධන නම් ගෘහපතියාට දාව බද්‍රාවතී නම් බැමිණියට දාව අපන් සිරිවර්ධන කුමාරයායි. විවාහ වී ගිහි සැප විදිමින් සිටි එතුමා බුදුහාමුදුරුවන්ගේ දේවාවරෝහණ පූජාවේ ආශ්චර්යය දැක පැහැදි ීපැවිදි විය. එතුමා පැවිද්දෙන් පසු ආර්ය මෛත්‍රි නමින් හැදින්විය.
ඉල් පොහෙය දිනක උන් වහන්සේ ලද වස්ත්‍ර දෙකක් බුදුහිමියන් වෙසෙන ගන්ධ කුටියට රුගෙන ගොස් වියන් බැද එය අලංකාර කලසේක. ඉන්පසු බුදුන් වැද උක්කුටියෙන් අනිමිස පූජාවක් කරමින් වැඩ උන් සේක. එතනට වැඩි භික්ෂූන් වහන්සේ ඇමතූ බුදුරජාණන් වහන්සේ — මහණෙනි වටිනා වස්ත්‍ර අයුරින් තථාගතයන් වහන්සේට දෙකක් පුදා මේ අයුරින් අනිමිස ලෝචන පූජා පවත්වන මාගේ ආර්ය මෛත්‍රී භික්ෂුව දෙස බලන්න. මේ මහා භද්‍රකල්පයේ මෛත්‍රී නමින් බුද්ධත්වයට පත්වන්නේ මේ ආර්ය මෛත්‍රී භික්ෂුවයි. ඒ කාලයේ දඹදිව නමින් කේතුමතී නම් නුවරක් වේ. එය පාලනය කෙරන සංඛ නම් සක්විති රජුගේ පුරෝහිතයා වන සුබ්‍රහ්ම බ්‍රාහ්මණයා සහ බ්‍රහ්මවතී බැමිනිය මෛත්‍රී බුදුහිමියන්ගේ දෙමාපියන් වේ. නා ගස බෝධි වෘක්ෂය බවට පත්වේය.˜ යනුවෙන් නියත විවරණ ලබාදුනි. මතු බුදුවන මෛත්‍රී බෝධිසත්වයන් පැවිදිබව ලද්දේ අදවන් වප්පෝය දිනයකයි.
අනුලා දේවිය ඇතුලූ පිරිසට මහණ උපසම්පදාව ලබාගැනීම සදහා දඹදිව වෙත දූත පිරිසක් යැවීමට දේවානම් පියතිස්ස රජතුමාි අදහස් කලේය. මිහිදු මහ රහතන් වහන්සේගේ අනුදැනුම මත සංඝමිත්තා මෙහෙණින් වහන්සේ වැඩම වීම සදහාත්, විජය ශ්‍රී ජයශ්‍රීමහා බෝධීන් වහන්සේගේ දක්ෂිණ අංකුරය වැඩමවීම සදහාත් අරිට්ඨ කුමරු ප්‍රමුඛ පන්සියයක් දූත පිරිස දඹදිව පැළලූප් නුවර වෙත පිටත් කර හැරියේද අදවන් වප් පොහොය දිනකදීය.
විවිධ ශාසනික දායාදයන් ලද පසු දෙවන පෑතිස් රජු මිහිදු මහ රහතන් වහන්සේගෙන් “ලක්දිව බුදු සසුන පිහිටියේදැයි ”විමසූ විට සීමා මාලකයක් තනා එහි මහණ උපසම්පදාවක් සිදුකල යුතු බව මිහිදු මහ රහතන්වහන්සේ වදාල සේක. ඒ සදහා සියලූ සුදුසුකම් ලත් අරිට්ඨ මහ තෙරුන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් ථූපාරාම සීමා මාලකයේදී විනය පිඨකය සංගායනා කරන ලද්දේද අදවන් වප් පොහොය දිනකදීය.
දක්ෂිණ ජය ශ්‍රී මහා බෝධි අංකුරය ධර්මාශෝක රජතුමා අධිෂ්ඨාන යෙන් රන් කටාරමෙහි පිහිටා සත් දිනක් මුලූල්ලේ ගුවනෙහි මහ ප්‍රාතිහාර්යය දක්වමින් පොලවට සමීප වූ පසු දෙසතියක් පුරා පුද පූජා පවත්වා දඹදිව පුරා අලංකාර කරමින් රාජධානිය වෙත වැඩමවා වදාලේ අදවන් වප් පොහෝ දිනකය.
තුන් මසක් පුරාවට වස් සමාදන් වී සිටි භික්ෂුන් වහන්සේ වස් පවාරනය කරන්නේද අදවන් වප් පොහොය දිනදීය. අටමහ කුසල් වලින් ප්‍රධානතම පින්කමක් වන කඨින පුණ්‍ය උත්සව ආරම්භ වන්නේද වප් පොහොය දිනෙන් පසුවය.
ඉතින් මෙවන් ශාසනික සිද්ධීන් රැසක් සිදුවූ වප් පුන් පෝ දිනය ඔබේ ජිවිතය තුල වෙනසක් ඇති කරගැනීමට ඉතා සුදුසු දවසකි. මා අතින් සිදුවන වැරදි මොනවාදැ˜යි ස්වයං අධ්‍යනයක් සිදුකොට ඉන් එක් වැරැද්දක් හෝ මින් ඉදිරියට මම සිදු නොකරමියි අධිෂ්ටාන කරගන්නේනම් ලොව්තුරා බුදුපියාණන් වහන්සේට ඔබ වප් පුන් පෝදා සිදුකල උතුම්ම පූජාව සිදු කලා වේ. ඒ උත්තම පූජාව බුදුහිමියන්වෙනුවෙන් සිදු කිරීමට අද දින ඔබත් තරයේ සිතට ගන්න.
එවන් උත්තරීතර පොහොයදිනයක අපිද ජීවිතයේ එක් වරදක් හෝ නිවැරදි කරමින් සම්බුදු පියාණන් වහන්සේට ප්‍රතිපත්ති පූජාවෙන් පූජා තබමු.
උපුටා ගැනීම - dhamma.ifbcnet.org
